Godscomplex

Ik heb mij afgelopen week lichtelijk geërgerd aan voormalig kickboxer Remy Bonjasky bij Jinek. Ik benadruk ‘lichtelijk’, want over veel dingen was ik het met hem eens. Het coronabeleid is zo lek als een mandje, de coronapas zorgt voor enorme polarisatie binnen de samenleving en om de IC op de lange termijn te ontzorgen moeten we echt iets gaan doen aan het obesitasprobleem. Wat ik ergerlijk vind is dat hij zich niet laat vaccineren, omdat hij zichzelf te gezond acht voor de problemen van corona.

Dat is ongeveer dezelfde naïviteit als wanneer je denkt dat je geen verkeersongeluk kan krijgen, omdat je jezelf een goede rijder vind. Denken dat je immuun bent voor ziektes omdat je brede borstspieren hebt en eiwitshakes drinkt, is natuurlijk narcisme ten top. Een gezond lichaam is geen alternatief van een medicijn of vaccin (mits je antistoffen hebt natuurlijk), het verlaagt alleen de kans op ernstige complicaties van de ziekte zelf. Net zoals sommige auto’s veiliger zijn om mee te rijden dan andere auto’s. Alsnog zijn je BMI en BMW nuttige factoren natuurlijk, maar geen vrijbrief om roekeloos te gaan rijden.

En Remy is geen zeldzaamheid, want ik zie dit godscomplex ook rond mij heen, voornamelijk bij mensen die zich bevinden in de wereld van fitness, lifestyle, zelfredzaamheid en avocadococktails. Het kan geen toevalligheid zijn dat de mensen die zichzelf niet laten vaccineren, voornamelijk de mensen zijn die zichzelf beschouwen als hun grootste hobby. En nu is zelfliefde geen verkeerd iets, ik lees ook wel eens een boekje over mindfulness en fitness valt met allerlei argumenten aan te moedigen. Maar het wordt een probleem zodra mensen zichzelf totaal gaan overschatten en wetenschap gaan beschouwen als een geloof dat opzij wordt gezet omdat het even niet in lijn is met hun eigen grootsheidwaanzin.

Nog gevaarlijker wordt het wanneer het godscomplex op anderen wordt geprojecteerd in de vorm van lifestylecoaching. Anderen willen inspireren en behoeden van depressieve gedachten, terwijl zijzelf de aanstichter zijn van de toenemende psychische problemen onder jongeren. Het zijn de mensen die niet mediteren voor zichzelf, maar dat middels een app doen zodat ze hun highscore kunnen delen met anderen. Ze zijn dat ene bijzonder kleurrijke paardenbloempje dat hoog boven de saaie grassprietjes uitsteekt, geworteld in de giftige voedingsbodem van sociale media.

En nu met de aanscherpende maatregelen en het gedrocht van een coronapas, zijn het zelfbenoemde verzetshelden. Robin Hoods die opkomen voor de vrijheid van anderen, maar stiekem vooral voor zichzelf. Zij staan niet op de Dam of het Malieveld voor hun medemens. Zij staan daar omdat ze niet meer naar de sportschool of de Ladiesnight in Pathé kunnen. Als zij daar namelijk uit puur onbaatzuchtigheid zouden staan, zou je ze ook zien bij klimaatmarsen of acties van goede doelen. Maar daar zie je ze niet.

Ze realiseren zich niet dat we onze decennia durende vrijheid júist te danken hebben aan mensen die iets verder keken dan zichzelf en zich hebben ingezet voor een ander. Dat onze stijgende levensverwachting en dalende sterftecijfers júist te danken zijn aan wetenschap, medicijnen en vaccins. Niet omdat we meer maankalenders van Lieke van Lexmond zijn gaan kopen, meer zijn gaan luisteren naar twitternarcisten of meer zijn gaan geloven in de puurheid van ons eigen lichaam. Dat laatste deden we namelijk in de Middeleeuwen, toen werden we gemiddeld 30 jaar.

Als ze dan graag een boekje over zichzelf willen lezen, daag ik deze goden uit om eens het boek Sapiens aan te schaffen. Het probleem is namelijk dat er ook nooit eens een influencer is die af en toe zegt waar het op staat. Dat je eigenlijk maar gewoon een hoopje moleculen bent dat toevalligerwijs door evolutie een bewustzijn heeft gekregen. Dat we als biljoenen hoopjes op een bal leven en jij heus niet over die ene set onoverwinnelijke moleculen bezit waarmee je gevrijwaard bent van leed. Dat je invloed hebt op andere hoopjes moleculen die wat zwakker in elkaar zitten. Dat je geen paardenbloempje bent, maar een brandnetel die voor het verspreiden van onkruid zorgt. Geen een influencer die zegt: ‘je bent lief, maar eigenlijk ben je niet zo bijzonder'.