Knecht

Wanneer er een catastrofale gebeurtenis plaatsvindt, spring ik normaal gezien als een bezetene op het onderwerp. Elk journaal, tv-programma of krantenartikel wil ik bekeken hebben om, zoals je inmiddels van mij gewend bent, jullie een genuanceerd beeld te geven. Maar afgelopen weekend gebeurde er iets waar ik compleet van overdonderd raakte. Het gebeurt mij zelden dat een nationale ramp mij zo enorm in de ziel raakt, dat ik besluit om een mediapauze van een aantal dagen in te lassen. Toch probeer ik mijzelf er vandaag bovenop te krabbelen en het nare gevoel van mijzelf af te schrijven. De knoop in mijn maag moet uit elkaar gehaald worden. Ik wil het graag even hebben over Tim den Besten die een sinterklaasliedje op tv zong.

Bij sommige gebeurtenissen weet je nog precies waar je was toen het gebeurde. Er zijn bepaalde beelden die voor altijd op je netvlies gegraveerd blijven; 9/11, de tsunami in 2004 of toen Patty Brard een komkommer uit haar bek liet hakken tijdens De Nieuwe Uri Geller. Inmiddels ben ik bijna dertig en dacht ik immuun en compleet afgestopt te zijn geworden voor heftige beelden, maar dit weekend zag ik iets waarvan mijn maag een driedubbele salto maakte. Het was Pride Amsterdam, een doorgaans typisch nuchter Hollands feestje, en onder andere presentator Tim den Besten mocht het evenement voor de NPO bij elkaar lullen. Wat er vervolgens gebeurde valt het beste uit te leggen met de onderstaande video.

Let op: deze video bevat heftige beelden en is misschien niet geschikt voor tijdens werk.

Nu weet ik dat we in een gekke tijd leven, maar om zo en plein public op nationale tv een sinterklaasliedje met het woord ‘knecht’ te gaan zingen vind ik meer dan walgelijk. Dit zou de redactievergadering van Ongehoord Nederland niet eens halen. Wat zeg ik? Zéfs Gideon van Meijeren (Forum voor Democratie) zou het niet in zijn hoofd halen om dit te twitteren. Ik sta van bijna niks meer versteld in Nederland en mijn tolerantie ligt redelijk hoog. Het ophangen van een nazivlag boven de A1 of het legen van een giertank voor het huis van een minister zou je nog kunnen wegwuiven als onschuldig kattenkwaad, maar zwarte piet een knecht noemen gaat mij flink wat stappen te ver.

En dat nota bene tijdens hét jaarlijkse evenement waar de commercie -ehm, ik bedoel- inclusiviteit van Nederland wordt gevierd! Er is een reden waarom mensen een zwarte afbeelding tijdens Black Lives Matter plaatsen en bedrijven hun logo laten aanpassen naar de kleuren van de regenboog. Omdat Nederland bekend staat om zijn onbaatzuchtig- en belangeloosheid. In dit land luisteren we naar elkaar, houden we rekening met allerlei minderheden en is er nauwelijks nog sprake van protest. Waar we al decennia lang voor knokken, denkt Tim den Besten even binnen een middag omver te kunnen trappen.

Ik weet dat ik geen recht van spreken heb vanwege mijn white privilege, maar dit leed verscheurt mij. Dat je anno 2022 de geüpdatete versies van sinterklaasliedjes niet kent, gaat er bij mij simpelweg niet meer in. De acceptatiegrens is bereikt. Knecht is een enorm kwetsend woord, daarmee bevestig je de ongelijke relatie tussen mensen. Bah, ik word eigenlijk gewoon weer misselijk nu ik dit woord voluit typ. Had dan op zijn minst gekozen voor wat subtielere benamingen, dan had je het misschien nog op slinkse wijze kunnen camoufleren als een onbedoeld grapje of satire.

Nu zullen er weer genoeg mensen zijn die de kritiek op dit soort uitspraken zullen afdoen als ‘woke’. Maar ik ben blij dat we tenminste nog keurige partijen als BIJ1 hebben die Nederland wijst op dit soort maatschappelijke mistanden en het debat op een constructieve wijze aanzwengelt. Blij dat we onze crisissen af en toe even kunnen parkeren om ons te focussen op de problemen die er daadwerkelijk toe doen. Blij dat ik zo nu en dan word wakker geschud en word gewezen op het gebruik van woorden die afstammen uit ons koloniaal verleden. Een periode waar ik mij als witte cisman al zo enorm voor schaam en verantwoordelijk voor voel. 

Inmiddels heeft Tim den Besten zijn excuses aangeboden via de radio met een -in mijn beleving- ietwat sobere en kalme uitleg (zie video hieronder, wederom schokkende beelden). Voorspelbaar genoeg doet hij het af als een onbedoelde actie, maar daar trap ik gelukkig niet in. Dan had je namelijk wel iets minder choquerends gedaan, zoals -weet ik veel- een steen gooien op een homo of een witte puntmuts op je hoofd ofzo. Nee, wat mij betreft wordt Tim den Besten gecanceld om deze bizarre uitspraken. Mijn gevoel zegt ‘branden die man, BRANDEN!’ Maar goed, dat is mijn gevoel en het is juist de nuance die ik jullie altijd wil meegeven. Misschien valt het ergens ook wel allemaal te begrijpen, want wat weet Tim den Besten nou eigenlijk van het jezelf bevinden in een bedreigde minderheidsgroep, tóch?