Tijdsbesparing

Bestormingen in Brazilië, dure vliegtickets en het boek van Prins Harry. Deze week waren er weer veel verbazingwekkende dingen aan de hand. Dat zeg ik met enig cynisme, want ik nader de dertig en dan word je al een beetje immuun voor de mirakelen van het leven. Er zijn weinig dingen of ontwikkelingen die je nog écht kunnen verrassen. Laten we eerlijk zijn, dat Ali B een viezerik bleek te zijn of Rusland vroeg of laat zou aanvallen, zag Stevie Wonder zelfs aankomen. Toch viel mijn oog deze week op iets waardoor ik weer dat kinderlijke gevoel van verbazing ervaarde. De software ChatGPT van OpenAI die eind vorig jaar werd gelanceerd.

Voor wie het gemist heeft, ChatGPT is een kunstmatige intelligentie(AI)-chatbot die op basis van een vraag hele boekwerken aan tekst voor je kan maken, afhankelijk van wat er op het internet te vinden is. Om dit in Jip en Janneke taal uit te leggen: met een simpele vraag kun je aan ChatGPT vragen om een biografie van drieduizend woorden over prins Harry te schrijven zodat je dat kansloze boek van hem niet hoeft te lezen. Sterker nog, prins Harry zou dit ook gewoon zelf uit tijdsbesparing aan ChatGPT kunnen vragen en daar nog wat juicy anekdotes over zijn weigerende penis aan toe kunnen voegen en de bestseller van 2023 is al bekend.

Voor nu is het nog beperkt; de teksten worden gemaakt op basis van wat er op het internet te vinden is. Als daar dus de teksten van Willem Engel of Gideon van Meijeren tussen zitten, is het maar de vraag of je betrouwbare informatie krijgt. Maar als je gaat filosoferen over de eventuele mogelijkheden van dit stukje software dat zich de komende jaren met miljardeninvesteringen gaat verbeteren, zijn de mogelijkheden oneindig. Een sinterklaasgedicht in een a b b a- rijmschema, een kookboek met Noord-Macedonische recepten of een profieltekstje voor je Tinder waarmee je niet als een creep overkomt (hopelijk leest Ali B dit niet), je kan het allemaal vragen. Het gaat bepaalde beroepen compleet overbodig maken. Reclameteksten, krantenartikelen of zelfs wetsvoorstellen, wat een mens zeeën van tijd kost, genereert AI binnen een paar seconden. Nu zijn de teksten nog generiek en informatief, maar wie weet kan daar in de toekomst wel humor of creativiteit in geprogrammeerd worden. Misschien vinden archeologen over duizend jaar deze column en zeggen ze ‘hé, toen schreven mensen nog zelf met hun eigen brein’.

Het onderwijs zou het onderwijs niet zijn als het zich niet rot zou schrikken en als eerste reactie de technologie in de ban doet. In de eerste week van de lancering van ChatGPT gebruikten al talloze studenten de chatbot om antwoorden te krijgen op toetsvragen en het schrijven van essays en zelfs scripties. Universiteiten beseffen dat AI het denkwerk overneemt van de studenten en beschouwen het gebruik van ChatGPT als fraude. Nu valt het te begrijpen dat het onderwijs nog niet klaar is voor AI, maar de angst voor ChatGPT geeft maar weer eens perfect weer wat er mis is aan ons onderwijssysteem; dat het middel waarmee getoetst wordt vaak belangrijker is dan het leerdoel op zich. Een mooi voorbeeld hiervan is de scriptie, wat werkelijk waar het grootste wanproduct van hoge scholen en universiteiten is. Ik heb er drie geschreven en durf te zeggen dat het de grootste tijdsverspilling was mijn leven. En ja, ik heb de eindejaar conference van Claudia de Breij gezien. Het enige wat ik geleerd heb is hoe je onderdanig moet zijn richting je scriptiebegeleider en hoe je omgaat met depressies. Als ik het zo stel, toch eigenlijk best een goede voorbereiding op het kantoorleven. Het maakt vaak niet eens uit wat je onderzoekt, als het maar goed geschreven is. Al kom je met een medicijn tegen kanker, corona of lifestyle coaches, je haalt een onvoldoende als je bronvermeldingen niet in perfect APA-stijl staan. Dat terwijl je wel cum laude kunt slagen als je onderzoek naar de darmflora van familie Hazes perfect gedocumenteerd is.

De stress die scholen nu krijgen van ChatGPT is dezelfde stress die er altijd is voor revolutionaire technologie; de rekenmachine, autocorrect van Word, het internet en Wikipedia. Iedereen weet dat het geen zin heeft om je te verzetten tegen dit soort technologieën, maar dat je beter kunt leren hoe je ermee om moet gaan. Een verbod op technologie leidt zelden tot beter onderwijs. Dat terwijl ChatGPT juist een verademing zou kunnen zijn voor het onderwijs. Niet meer de hoofdfocus op het stampen van theorie en leren van technische vaardigheden die binnen een decennium weer achterhaald kunnen zijn. Maar meer aandacht voor algemene vaardigheden waar je een leven lang iets aan hebt zoals kritisch nadenken, fatsoenlijk communiceren of creatief zijn. Op die manier ontwikkelen wij misschien een maatschappij waarvan niet een vijfde in complotten gelooft. Leer ze hoe je omgaat met financiën of hoe het politieke stelsel eruit ziet. Maak maatschappijleer een prominenter vak of nog belangrijker; leer ze hoe je veerkrachtig wordt voor de snelle veranderingen in de maatschappij. Als er iets is wat AI bewijst, is het namelijk wel hoe veranderlijk het leven uiteindelijk kan zijn.

God, ik klink nu ook al als een influencer.