Ach, weer een column over influencers, hoor ik jullie denken. Het is een wereld waar ik weinig van begrijp, maar die mij wel al een tijdje intrigeert. Sinds ik mij vorige week in de sinkhole van poldergoeroes heb laten katapulteren, begeleidt het algoritme mij langs een gevarieerde set van influencers, elk met een eigen gekke niche. Als ze een bed and breakfast zouden runnen, had ik Peter van der Vorst zo een nieuwe cast kunnen presenteren voor het volgende seizoen van B&B Vol Liefde. Niches die zich voornamelijk richten op het vormen van identiteit, welzijn en succes. Een van de bekendste influencers is momenteel de beruchte Andrew Tate. Via reacties op een nieuwsbericht over zijn aanhouding afgelopen week werd de poort geopend naar de wonderlijke wereld van manfluencers.
Als je AI zou vragen hoe een kind van John Travolta en rapper Pitbull eruitziet, krijg je waarschijnlijk een afbeelding van iets dat lijkt op Andrew Tate. Vroeger was hij kickbokser, tegenwoordig penetreert hij onontwikkelde jongensbreintjes met opvattingen over mannelijkheid, succes en maatschappelijke normen. Hij is een soort natte droom van cliché-rugbycoaches die zo populair waren in Amerikaanse jaren ’90-tienerfilms. Deze week werd hij in Roemenië opgepakt en in huisarrest geplaatst omdat hij verdacht wordt van strafbare feiten zoals mensensmokkel en verkrachting. Niet het type dat je op posters zou drukken voor Tina magazine, zeg maar. Toch verbaast het mij elke keer weer hoeveel fangirls er reageren onder dit soort nieuwsberichten om het voor hem op te nemen. Voornamelijk jongens van rond de twintig die soortgelijke ‘manfluencers’ volgen; influencers die advies geven over -ik verzin het niet- hoe je man moet zijn.
Manfluencers, ze poppen sneller op dan de puisten op mijn kont na een avondje bier drinken. Het is een niche die als tegengeluid dient aan de pride-beweging. Ze hebben traditionele opvattingen, stellen duidelijke kaders aan mannelijkheid en vrouwelijkheid en stemmen voornamelijk extreem rechts. Het is alsof je conservatieve oom zich niet gehoord voelde op de kringverjaardag en nu een Instagram-account is gestart. De adviezen en inzichten die worden gedeeld, variëren van lulverhalen over het behalen van succes tot tips over persoonlijke hygiëne. Bij dat laatste besef ik dat of mijn moeder Anita een visionair was, of dat er iets ernstig misgegaan is met de opvoeding van de generatie onder mij. Want er worden serieus adviezen gedeeld over het poetsen van je tanden, het opmaken van je bed of het eten van groente. Maar goed, beter dan die andere onzin waar ze mee aankomen zetten over testosteron, masculiniteit en andere zwart-witgedachten.
Als nuchtere Zeeuw vraag ik mij toch elke keer weer af: hoe is het mogelijk dat zoveel mensen hun heil kunnen halen uit dit soort online predikanten? Totdat ik besefte dat ik ongeveer dezelfde gedachte had toen ik vorige maand slenterde door Vaticaanstad. Het zijn geen adviespagina’s, het is een levensbeschouwing. Een religie of gemeenschapsvorming voor degenen die ergens in willen geloven of zich ergens mee willen identificeren. Een houvast voor jongens die slachtoffer zijn van een maatschappij waarin individualisering is toegenomen. Een reactie op problemen als klimaatverandering, huizenprijzen en oorlogen; problemen die te groot zijn om te bevatten voor het gemiddelde menselijke brein. Via het internet hebben de eenlingen eindelijk elkaar gevonden en zijn ze een community gestart. Een gevoel van gemeenschapszin; ergens kan ik er jaloers op zijn.
De vergelijkingen zijn onmiskenbaar. Andrew Tate is de Messias, manfluencers zijn predikanten. Volgelingen worden gedoopt in een ijsbad. Op zondagochtend luisteren ze naar de hardstyleliederen in het gebedshuis; vaak een donkere loods aan de rand van een stad die moet doorgaan als sportschool. Confessies worden niet meer gedaan in de biechtstoel, maar in microfoons voor een nieuwe podcastaflevering waarin ze interessante sociologische termen ontleden en heel moeilijk en bedachtzaam in de cameralens kijken. Vaak opgenomen in een schimmige keuken of voor een boekenkast die rijkelijk gevuld is met zelfhulpboeken. Bekende parels als Master Your Mindset of Think and Grow Rich, waarmee ze op social media pronken, gelden als het woord van god dat hen door het leven gidst. Empoweringquotes met zwarte achtergronden op Instagram gelden als gebeden. Eens per mensenleven zal je een heilige reis moeten maken naar Bali om driemaal per dag te knielen op een hot yoga-mat. Dat Andrew Tate is aangehouden, is niet alleen een heksenjacht; het is een kruisiging van de persoon die het goede woord verspreidt.
Wie dacht dat de ontzuiling uit de vorige eeuw voltooid was, heeft het mis gehad. Eeuwenlang hielden de traditioneel religieuze zuilen ons maatschappelijk systeem fier overeind, totdat de ontkerkelijking in de jaren ’60 nog harder insloeg dan Patty Brard van een springplank flikkert. De brokstukken zijn nog maar net weggeveegd en we zijn getuigen van het herrijzen van een nieuwe maatschappelijke verdeling. Een systeem dat gedragen wordt door nieuwe zuilen van manfluencers, gezondheidsgoeroes, havermelkelite, polderjongens en non-binairen. Ik zie een dystopische toekomst voor mij, duizend jaar in de tijd. We zijn aanhangers van het Andrew Tateïsme of Kardashiandom. We reizen af naar Zweden om het skelet van Greta Thunberg te bewonderen. In Amsterdam staat een urenlange rij voor de ruïne die vroeger bekend stond als de Vondelpark Gym van Arie Boomsma. Onder de kerstboom staat een stal met een beeld van Caroline van der Plas. Allemaal ooit begonnen als een groep die een claim maakte op de waarheid.
Reactie schrijven