Voorvechters

Voor wie nog twijfelde of Amerika de democratie heeft ingeruild voor een oligarchie, werd het deze week toch wel overduidelijk. Big Tech op de eerste rij bij de inauguratie van Donald Trump, een rij vóór de ministers. Het lijkt een Game of Thrones-achtige scène met Elon Musk als Hand of the King. Mark Zuckerberg, die afgelopen maand ook gedag zei tegen zijn factcheckers, klemt Trump sindsdien vast in een soort 69 fullthroat blowjob sessie. Het zou vermakelijk kunnen zijn, ware het niet dat we naar de realiteit anno 2025 kijken. Nu het allemaal zo overduidelijk in beeld werd gebracht, had ik wel verwacht dat er een massale uittocht zou plaatsvinden van onze favoriete social media. Maar los van wat dominostenen, werd het geen Domino Day.

De belofte van social media was zo’n vijftien jaar geleden toch zo rooskleurig. Een gezellig dorpsplein waar je oude bekenden tegenkomt, nieuwe culturen ontdekt en een stevige discussie kunt voeren. We zouden wereldwijd nog meer met elkaar in verbinding staan, wat de democratie ten goede zou doen. Propaganda had immers minder kans van slagen. Het eindresultaat is helaas niet dat voorspelde dorpsplein. Social media is een soort bastaardkind geworden van Times Square in New York en het Rode Plein in Moskou. Een groot, druk plein omringd met tia-opwekkende reclames en influencers, geregeerd door een alleenheerser met een minderwaardigheidscomplex die bepaalt wie een megafoon krijgt en welke groeperingen niet welkom zijn.

Nu deze ontwikkeling zich voltrekt, vraag ik me toch af: wáár zijn toch onze dappere voorvechters gebleven die ons tijdens de pandemie nog behoedden voor de snode plannen van de zogenoemde globalistische elite? Anti-vaxxers die hun buik vol hadden van de complottheorie rond het WEF (World Economic Forum), je zou toch ergens verwachten dat zij met hun vooruitziende blik een jaar geleden al waren vertrokken van X en Instagram? Waar zijn de zorgen gebleven van de Raisa Blommestijns, Tisjeboyjays en Thierry Baudets onder ons, nu de elite zich daadwerkelijk heeft gevoegd binnen de politiek? Als je je dan echt zo zorgen maakt over de democratie en het vrije woord, is dit toch hét moment om je te distantiëren?

Dat dit soort types de standvastigheid heeft van een Temu-artikel en alleen voorvechter zijn op momenten waarop het hen het beste uitkomt, wisten we natuurlijk al. Maar ik zie het ook aan de andere kant van het politieke spectrum. Zo word ik ongeveer elke week een sociale angststoornis aangepraat door Extinction Rebellion voor alles wat ik fout doe, maar kiezen zij er zelf voor om op X en Instagram te blijven om zogenaamd ‘tegengeluid’ te bieden. Dat terwijl het al lang bewezen is dat de algoritmes tegengeluid beperken. Of dat sommige mensen uit het niets opeens Donald Trump volgen sinds deze week. Zit je dan met je blauwe haar vastgeplakt aan de A12, te scanderen dat de overheid en ING de fossiele sector financiert, terwijl je zelf een andere oligarchie in stand houdt. Omdat je bang bent dat je stories over koloniale standbeelden en regenboogbankjes even wat minder bereik hebben. Standvastig hoor.

En zo komen we tot de conclusie voor elk wereldprobleem: we zijn een hypocriet volk met zijn allen en houden elkaar in een wurggreep. Het goed weten voor de ander, maar zelf geen consequenties willen ondervinden. De buurman vliegt te veel, maar mijn reis naar Zuid-Afrika is gerechtvaardigd. Mijn voorspelling voor 2025 is dat social media-schaamte het nieuwe ding wordt. Misschien is dit dan ook een kwestie die we niet over moeten laten aan de voorvechters, maar aan de achterban. In de stilte ontstond deze week ‘Operatie DetoX’, waarbij een handjevol organisaties zoals VPRO en Oxfam Novib wél daad bij het woord voegden en vertrokken van X. Het is te hopen dat het een dominoreactie van langdurige adem wordt.

Want uiteindelijk ligt de kracht niet bij de algoritmes of de techgiganten, maar bij ons, de gebruikers. De vraag is niet alleen wie het plein verlaat, maar vooral wie besluit een nieuw plein te bouwen – een plek waar de regels transparant zijn, waar macht gedeeld wordt en waar we niet langer als een stel verslaafde junks rondlopen. Misschien is het tijd dat we stoppen met wijzen naar de elite en in de spiegel kijken: zijn wij bereid ons gedrag écht te veranderen? Of blijven we wachten op die ene grote beweging die ons redt, terwijl we zelf passief blijven scrollen?

Ik ben in ieder geval overgestapt op Bluesky, nu nog een behoorlijk links-progressieve echokamer. Meld je dus snel aan, het dorpsplein kan wel wat rechts geluid gebruiken.